Welkom bij de lessenserie Besturingssystemen. Je oefent B1-K1: Installeert en onderhoudt hardware, software en netwerk-en infrastructuuronderdelen, met twee Werkprocessen (W1, W2):

• • B1-K1-W1: Maakt devices gebruiksklaar

  • B1-K1-W2: Installeert en onderhoudt software

Een besturingssysteem (OS) is een belangrijk stuk software op een computer of smartphone. Het is de software die ervoor zorgt dat alle andere software en hardware op je apparaat goed kunnen werken.

Hier zijn enkele belangrijke functies van een besturingssysteem:

1. Beheer van hardware: Het besturingssysteem is verantwoordelijk voor het beheer van de hardware van de computer, zoals de processor, het geheugen, de harde schijf, enz. Het zorgt ervoor dat deze hardwarebronnen efficiënt worden gebruikt.

2. Uitvoeren van software: Wanneer je een programma opent, is het het besturingssysteem dat ervoor zorgt dat het programma wordt uitgevoerd. Het besturingssysteem zorgt ervoor dat het programma de middelen krijgt die het nodig heeft om te werken, zoals geheugen en processortijd.

3. Bestandsbeheer: Het besturingssysteem is ook verantwoordelijk voor het beheer van bestanden op de computer. Het houdt bij waar bestanden worden opgeslagen, zodat je ze later gemakkelijk kunt terugvinden.

4. Beveiliging: Het besturingssysteem helpt ook om je computer veilig te houden. Het zorgt ervoor dat virussen en andere schadelijke software niet op je computer kunnen komen.

5. Gebruikersinterface: Het besturingssysteem biedt ook een interface waarmee je met de computer kunt communiceren. Dit kan een grafische gebruikersinterface zijn, zoals je die ziet in Windows of macOS, of een commandoregelinterface, zoals je die ziet in sommige versies van Linux.

Er zijn veel verschillende besturingssystemen, maar enkele van de meest voorkomende zijn Windows, macOS en Linux voor computers, en Android en iOS voor smartphones.

1. Eerste generatie (1945-1955): De eerste computers, zoals de Z1, werden gemaakt in 1936 – 1938. Deze computers hadden geen besturingssysteem, dus elk programma moest alle benodigde code bevatten om afzonderlijk te kunnen draaien.

2. Tweede generatie (1955-1965): Met de uitvinding van de transistor werden computers snel kleiner. Deze computers werkten vaak met een batchsysteem, waarbij de computer opeenvolgende taken van een magneetband las en de resultaten naar een andere magneetband schreef.

3. Derde generatie (1965-1980): De opkomst van geïntegreerde schakelingen creëerde de mogelijkheid van multitasking. In deze periode ontstonden veel nieuwe taken voor het besturingssysteem3. In 1960 begon IBM aan de bouw van UNIX, het eerste multitasking-besturingssysteem.

4. Vierde generatie (1980-heden): In de jaren 1980 ontstonden besturingssystemen die een grafische gebruikersinterface boden. Microsoft ontwikkelde MS-DOS voor IBM-computers. Apple ontwikkelde ook zijn eigen systeem op de door NeXT ontwikkelde technologie.

Geschiedenis Microsoft O.S. (beter bekend als Windows)

1972-1983 Oprichting Bill Gates en Paul Allen

1984-1994 Windows en Office 1984 Microsoft Windows 1990 Eerste office versie

1995-2005 Internet en 32-bit Windows 95, 32-bit en startknop

2006-2009 Windows Vista, 7 en het lint 2007 Windows Vista 2007 Office 2007

Windows Azure 2007

2010-2013 Windows 8, Windows Phone, Surface en Metro 2010 Einde Windows Phone, 

Begin Windows Mobile

2012 Windows Surface & Windows 8

2014-heden Windows 10, Nokia en de cloud 2014 Windows 8.1

2015 Windows 10

2021-heden Windows 11 2021 Windows 11

Opdracht: Kies nu zelf een besturingssysteem

1. maak een keuze uit één van de hieronder staande besturingssystemen.

2. Als je het besturingssysteem gekozen hebt, ga je de geschiedenis van dit besturingssysteem opzoeken en vastleggen in een verslag. (Maak een Word document hiervoor aan, zodat je deze op een later tijdstip kunt omzetten naar PDF). 

3. Download het ISO bestand van het besturingssysteem dat je gekozen hebt. Vind je dat lastig? Kijk één van de instructievideo's hierbeneden.

Er zijn honderden Linux-distributies beschikbaar en het aantal blijft groeien. Hier zijn enkele van de meest populaire en recent erkende distributies in 2024:

1. Ubuntu Desktop: Dit is de meest populaire Linux-distro, perfect voor beginners en werkende professionals.

2. Pop!_OS: Deze distro is populair onder ontwikkelaars.

3. Drauger OS: Deze distro is ideaal voor gaming.

4. Tails: Deze distro is gericht op beveiliging en privacy.

5. Kali Linux: Deze distro wordt vaak gebruikt voor forensisch onderzoek en pentesten.

6. Linux Mint: Deze distro is bekend om zijn gebruiksvriendelijkheid.

7. Elementary OS: Deze distro is bekend om zijn eenvoudige en elegante interface.

8. Puppy Linux: Deze distro is lichtgewicht en snel.

9. CentOS Stream: Deze distro is een community-driven platform dat naast RHEL (Red Hat Enterprise Linux) loopt.

10. ArchLinux: Deze distro is geliefd bij gebruikers die graag alles zelf willen configureren.

Hoe werkt een besturingssysteem?

Opdracht: Hoe werkt een besturingssysteem

1. Hoe werkt Windows?

2. Hoe werkt Linux?

3. Leg via een tabel en in eigen woorden uit wat de voor- en nadelen zijn van beide besturingssystemen. Maak gebruik van alle mogelijkheden om dit te onderzoeken (Google, YouTube, ChatGPT, etc.)

Wat is een virtuele machine en hoe werkt het?

De voordelen van een Virtuele Machine:

• Apps maken en implementeren in de cloud.

• Uitproberen van een nieuw besturingssysteem (OS), waaronder bètaversies.

• Een nieuwe omgeving installeren, zodat ontwikkelaars eenvoudiger en sneller ontwikkel- en testscenario's kunnen uitvoeren.

• Back-ups maken van uw bestaande besturingssysteem.

• Toegang tot door virussen geïnfecteerde gegevens of het uitvoeren van een oude toepassing door een ouder besturingssysteem te installeren.

• Het uitvoeren van software of apps op besturingssystemen waarvoor deze oorspronkelijk niet waren bedoeld.

Opdracht: Zoek uit welke virtuele machines er zijn? (Let op: er zijn ook virtuele machines in de cloud)

1. Wat zijn de bekendste virtuele machines?

2. Werkt een virtuele machine alleen op een Windows systeem?

3. Welke cloud virtuele machines zijn er?

Verschillende virtuele machines

Opdracht: Ga nu zelf een besturingssysteem kiezen en installeren op een virtuele machine

Installeren van Windows 10/11

Het installeren van Windows 10/11. De te nemen stappen:

Voorbereiding OS installeren:

1. Download Windows 10/11 ISO bestand

2. Download Rufus

3. Start Rufus en selecteer je Windows 10/11 ISO bestand

Installeer het systeem:

4. Installeer op een USB stick

5. Stel je BOOT Manager in de BIOS zo in dat de USB stick als eerste opstart, zodat je de installatie kunt starten

6. Start de installatie

7. Volg de stappen en lees goed!!

Test het systeem:

8. Voer een stresstest uit

Configureer het systeem, dit doe je in les 8:

9. Doe de updates van je besturingssysteem

10. Voer de eventuele updates van de drivers uit

Opdracht: Installeer Windows op de Optiplex of laptop

Bij deze opdracht pak ga je samen met je buurmens een Dell Optiplex of laptop uit de stalen kast. Maak je werkplek in orde, zet alle benodigde apparatuur klaar, maak een Windows Bootable USB. Installeer Windows 10/11. Laat het systeem zien aan je docent, let op dat je alle stappen van hierboven doorloopt en de werkbon invult.

Wat is een dual-boot systeem

Dit is per besturingssysteem anders. De voorkeur is ook per persoon anders. Het advies zou zijn eerst Windows 10/11 installeren en vervolgens een Linux systeem. Windows heeft een BOOT manager welke opstart en waar je kunt kiezen welk besturingssysteem je op dat moment mee wil werken. Kies je niet na een bepaald aantal seconden, dan start Windows 10/11 automatisch op.

Hoe maak je een dual-boot systeem?

Installeren van Ubuntu naast Windows 10/11

Het installeren van een Linux besturingssysteem gaat hetzelfde als het installeren van Windows. De te nemen stappen:

Voorbereiding OS installeren:

1. Download Linux Ubuntu ISO bestand

2. Download Rufus 

3. Start Rufus en selecteer je ISO bestand

Installeer het systeem:

4. Installeer op een USB stick

5. Stel je BOOT Manager in de BIOS zo in dat de USB stick als eerste opstart, zodat je de installatie kunt starten

6. Start de installatie

7. Volg de stappen en lees goed!!

Test het systeem:

8. Voer een stresstest uit

Configureer het systeem, dit doe je in les 8:

9. Doe de updates van je besturingssysteem

10. Voer de eventuele updates van de drivers uit

Opdracht: Ga nu zelf een dual-boot systeem maken

Bij deze opdracht pak je met je buurmens hetzelfde systeem als bij les 6, daar staat dus al Windows 10/11 op. Maak je werkplek in orde, zet alle benodigde apparatuur klaar, maak een Ubuntu Bootable USB met Rufus. Installeer Ubuntu op het systeem naast Windows 10/11. Laat het systeem zien aan je docent, let op dat je alle stappen van les 6 hierboven doorloopt en de werkbon invult.

Wat valt onder een besturingssysteem gebruiksklaar maken?

Dit is per device anders. Denk bij een Smartphone bijvoorbeeld aan het overzetten van contacten, applicaties installeren, whatsapp backup terug zetten, foto's overzetten, etc. Bij een laptop of pc kan dit bijvoorbeeld betekenen de e-mail instellen, een virusscanner installeren, WiFi instellen, partities maken, een image of backup maken, etc.

Opdracht: Ga nu zelf je besturingssysteem configureren

Hoe maak je een film van je besturingssysteem

Opdracht: Ga nu zelf je besturingssysteem filmen met je gebruikersinstellingen

Volg de stappen hierboven en voer deze uit.

Hoe presenteer je je besturingssysteem?

1. Maak een PowerPoint

2. Vertel wat over het ontstaan van het besturingssysteem (geschiedenis)

3. Wie heeft het besturingssysteem opgericht?

4. Is het open of closed source? Wat zijn de voor-en nadelen hiervan?

5. Maak zelf een film waarbij je het besturingssysteem installeert in een virtuele machine en laat zien dat je bovenstaande configuratie onderdelen hebt aangepast.

6. Presenteer je PowerPoint of Presi voor de klas.